An ninh phi truyền thống “là một loại hình an ninh xuyên quốc gia do những yếu tố phi chính trị và phi quân sự gây ra, có ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định, phát triển và an ninh của mỗi nước, cả khu vực và toàn cầu”. Ở Việt Nam vấn đề an ninh phi truyền thống chủ yếu liên quan đến các vấn đề: an ninh kinh tế, an ninh xã hội, an ninh nội bộ, an ninh biến đổi khí hậu toàn cầu, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, an ninh văn hóa, an ninh dịch bệnh… Trong đó, những nội dung về an ninh kinh tế (tội phạm, tham nhũng, tiêu cực), an ninh xã hội (mâu thuẫn, xung đột xã hội, dân tộc, tôn giáo, chênh lệch giàu nghèo và trình độ phát triển giữa các vùng miền…), an ninh nội bộ (suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên), an ninh văn hóa (sự xuống cấp của đạo đức, lối sống, môi trưởng văn hóa, xâm lăng văn hóa, phai nhạt, đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc) liên quan trực tiếp, liên hệ chặt chẽ đến thách thức từ vấn đề xã hội và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Những vấn đề trên đang tạo ra cho chúng ta một thách thức đó là: Thứ nhất, thách thức từ thực trạng tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; thứ hai, thách thức từ sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, tình trạng gia tăng tội phạm, tệ nạn, tiêu cực, mâu thuẫn, xung đột xã hội; thứ ba, thách thức của sự “xâm lăng văn hóa”, phai nhạt, đánh mất bản sắc văn hóa, xói mòn những giá trị truyền thống của dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.

Để giải quyết tốt các vấn đề trên cần phải:

Nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho toàn xã hội. Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; kiên định đường lối đổi mới của Đảng... không cho phép ai được ngả nghiêng, dao động”. Tích cực đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; ngăn chặn, đẩy lùi có hiệu quả tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”. “Thực hiện những giải pháp đột phá nhằm ngăn chặn có hiệu quả sự xuống cấp về đạo đức, lối sống, đẩy lùi tiêu cực xã hội và các tệ nạn xã hội”. “Đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm; kiềm chế gia tăng tội phạm và tai nạn giao thông nghiêm trọng”. “Phát triển toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, môi trường văn hóa, đời sống văn hóa phong phú, đa dạng, văn minh, lành mạnh; vừa phát huy những giá trị tốt đẹp của dân tộc, vừa tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại để văn hóa thực sự là nền tảng tinh thần, nguồn lực nội sinh và động lực đột phá cho phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế”(. Đối với giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, chúng ta tập trung vào những nội dung có tính “cốt tử” là: “Khơi dậy tinh thần yêu nước, tính cộng đồng, ý chí tự cường, tự hào dân tộc và khát vọng vươn lên. Tăng cường công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể, các di tích lịch sử văn hóa. Phát triển đi đôi với giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt, khắc phục tình trạng lạm dụng tiếng nước ngoài. Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa tốt đẹp của các dân tộc. Từng bước hạn chế, tiến tới xóa bỏ các hủ tục, tập quán lạc hậu trong nhân dân. Thực hiện chặt chẽ, đồng bộ, hiệu quả các mối kết hợp trong phòng ngừa và ứng phó với thách thức. Phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong phòng ngừa và ứng phó với thách thức. Thường xuyên tuyên truyền, giáo dục, đồng thời xây dựng cơ chế để người dân tham gia ứng phó một cách tự giác, chủ động, trách nhiệm.